คุณอาจจะรู้สึกเศร้า หดหู่ เบื่อหน่ายขึ้นมาได้แบบที่ไม่คาดคิด หลังจากที่คุณได้หยุดท่องเที่ยงพักผ่อนยาวในช่วงเทศกาล หรือช่วงเวลาฮอลิเดย์ที่ได้ลาพักร้อนจากการทำงานได้ท่องเที่ยวกันแบบยาวไป หากคุณเป็นคนหนึ่งที่มีอาการแบบนี้หลังจากกลับมาจากวันหยุดยาว ก็ไม่ต้องตกใจหรือกังวลว่าจะป่วยเป็นโรคซึมเศร้า เพราะอาการเช่นนี้เป็นเพียงภาวะหนึ่งที่เรียกกันว่า ภาวะซึมเศร้าหลังวันหยุดยาว (Post-Vacation Blues) มันสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย หลายคนอาจจะอยู่ในภาวะนี้แบบไม่รู้ตัว ลองมาดูอาการและแนวทางในการรับมือและจัดการกับมันนะคะ เราจะได้มีพลังในการกลับไปทำงาน หรือทำหน้าที่ภารกิจของตัวเองได้อย่างเป็นปกติสุข เพราะถ้าหากปล่อยไว้โดยไม่ตระหนักรู้หรือดูแลตัวเองให้ดี ก็อาจกลายเป็นโรคซึมเศร้าได้ถ้าคุณมีความเสี่ยงต่อโรคนะคะ
จากข้อมูลทางจิตวิทยาบอกไว้ว่า ภาวะซึมเศร้าหลังวันหยุดยาว (Post-Vacation Blues) นั้น “ไม่ใช่โรคทางจิตเวช” มันเป็นเพียงภาวะหนึ่งที่อาจเกิดขึ้นได้ และเกิดขึ้นเพียงช่วงระยะเวลาหนึ่งเท่านั้น หลังจากนั้นอาการหรือภาวะซึมเศร้าเหล่านี้ก็จะหายไปเอง เพราะเราจะสามารถปรับตัวปรับใจได้หลังจากเริ่มต้นใช้ชีวิตตามปกติ และสำหรับเพื่อนผู้ป่วยโรคซึมเศร้าที่ยังป่วยอยู่แต่อาการดีขึ้นแล้ว พอมาเจอภาวะนี้อาจจะทำให้รู้สึกเหมือนมีอาการกลับมา หรือกลัวว่าอาการจะกลับมากำเริบรุนแรงขึ้น ลองอ่านข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อนำวิธีการรับมือและจัดการที่แนะนำไปปรับใช้กันดูนะคะ แต่ถ้าหากอาการรุนแรงขึ้นจนรับมือไม่ไหว ก็ขอให้รีบปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ หรือคุณหมอที่รักษาเราอยู่นะคะ
อาการของภาวะซึมเศร้าหลังวันหยุดยาว (Post-Vacation Blues)
1. รู้สึกเบื่อหน่าย ไม่อยากทำงาน และมีอาการหดหู่ ซึมเศร้า
2. เกิดจากการที่ร่างกายเคยชินกับการพักผ่อนและยังไม่พร้อมที่จะกลับมาเริ่มต้น
3. อาการนี้มักจะเกิดกับคนที่เบื่องานของตัวเองอยู่แล้ว
4. โดยระดับความรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับความเบื่อหน่ายที่มีอยู่เดิม
5. อาการนี้จะส่งผลให้ประสิทธิภาพ การทำงานลดลง สมาธิลดลง หงุดหงิดง่าย อารมณ์เสีย ใจลอย
6. ระยะของอาการจะเป็นอยู่ 2-3 วันจากนั้นก็จะเข้าสู่ภาวะปกติ
7. สามารถพบได้ในทุกวัย ในกลุ่มคนที่มีความเบื่อหน่ายงานของตัวเอง
5 วิธี รับมือและจัดการภาวะซึมเศร้าหลังวันหยุดยาว
1. ปรับสมดุลการใช้ชีวิต
หลายคนใช้ชีวิตอย่างเต็มที่ในช่วงเวลาของวันหยุดยาวจนอาจจะลืมดูแลตัวเอง ซึ่งอาจจะแตกต่างจากการใช้ชีวิตประจำวันปกติจนเสียสมดุลไป ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องเวลาและพฤติกรรม การกิน การนอน หรือคุณอาจจะดื่มแอลกอฮอล์ เที่ยวสนุกสนาน เพลิดเพลิน นอนดึกพักผ่อนไม่เพียงพอ ทำให้ร่างกายอ่อนเพลีย หมดพลัง พอกลับมาถึงบ้านก็รู้สึกเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า รู้สึกไม่อยากกลับไปเรียนหรือทำงาน จนทำให้คุณมีอาการของ ภาวะซึมเศร้าหลังวันหยุดยาว (Post-Vacation Blues)
ลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อสร้างความสมดุล ในการใช้ชีวิตของคุณให้กลับมาเป็นปกติ ปรับเวลาเข้านอนเพื่อให้การนอนมีคุณภาพ ดูแลเรื่องอาหารการกินที่มีประโยชน์ ช่วยสร้างพลังงานฟื้นฟูร่างกาย ดื่มน้ำให้เพียงพอ และออกกำลังกาย เพื่อช่วยปรับสมดุลของร่างกาย สมองและจิตใจคุณให้สมดุลมากขึ้น เพื่อเข้าสู่โหมดการใช้ชีวิตปกติ คุณจะได้เตรียมพร้อมที่จะกลับไปเรียนหรือทำงานได้มากขึ้น
2. สร้างแรงจูงใจ
จิตใจของคุณอาจจะรู้สึกเศร้าหมอง หดหู่หรือซึมเศร้า หมดพลัง เมื่อนึกถึงช่วงเวลาแห่งความสุขที่มันผ่านไป และอาจจะจิตตก คิดวนเวียน ยิ่งคิดก็ยิ่งพาจิตตกไปกันใหญ่และส่งผลให้รู้สึกหมดไฟ หมดพลังเมื่อต้องกลับไปเรียนหรือทำงาน โดยเฉพาะคนที่มีความรู้สึกไม่ดีต่อการเรียนหรือการทำงานอยู่แล้ว ยิ่งทำให้รู้สึกแย่ไปอีกลองตั้งสติฝึกรู้เท่าทันอารมณ์ความรู้สึกนึกคิดด้านลบที่เกิดขึ้น แล้วรีบเปลี่ยนไปนึกถึงสิ่งดี ๆ ที่จะทำให้เรามีความสุข เพื่อเปลี่ยนอารมณ์ตัวเอง เช่น นึกถึงการพูดคุยเม้าท์มอยเรื่องที่ไปเที่ยวมากับเพื่อนสนิท นึกถึงเงินเดือนหรือโบนัสที่เราจะได้รับ เป็นต้น วางแผนจัดระบบระเบียบการทำงานให้ดีหรือจัดโต๊ะทำงานใหม่เพื่อสร้างแรงจูงใจในการทำงาน และสร้างพลังดี ๆ ให้กับตัวเราเองด้วยการฝึกขอบคุณ ขอบคุณงาน ขอบคุณตัวเอง ขอบคุณสิ่งต่าง ๆ รอบตัว ผู้คน เป็นต้น จะช่วยให้เรารู้สึกถึงพลังดี ๆ ที่เกิดขึ้นภายในใจ ช่วยรับมือกับอารมณ์ความรู้สึกด้านลบได้ดีขึ้น
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม : 3 วิธีง่าย ๆ พาใจเราออกจากความคิดที่วนลูป
3. ทำกิจกรรมที่สร้างความสุข
การที่เราวนลูปอยู่ในอารมณ์เศร้าหมอง หดหู่หรือจิตตก เราอาจไม่สามารถรับมือกับอารมณ์ความรู้สึกนึกคิดด้านลบของตัวเองได้ การพาตัวเองทำกิจกรรมที่เราเคยทำแล้วมีความสุข ได้เคลื่อนไหวร่างกาย ได้รู้สึกผ่อนคลาย จะช่วยปรับเปลี่ยนอารมณ์เราได้ดีขึ้น เช่น ออกกำลังกาย ออกไปเดินเล่นสวนสาธารณะ วาดรูป ระบายสี หรือทำอาหารที่เราชอบ ทำกิจกรรมกับเพื่อน หรือครอบครัวในแบบที่เราสามารถทำได้ เป็นต้น
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม : ออกกำลังกายดีต่อสุขภาพจิตยังไง?
4. วางแผนแล้วจินตนาการถึงวันหยุดครั้งถัดไป
หากคุณยังวนลูปกับความรู้สึกใจหาย อาลัยอาวรณ์ อยากกลับไปมีช่วงเวลาดี ๆ แบบนั้นอีกเมื่อนึกถึงความสุขในช่วงเวลาหยุดยาวที่ผ่านมา บางคนได้ไปเจอครอบครัว ญาติพี่น้อง หรือเจอเพื่อนที่ไม่ได้เจอกันมานาน พอต้องจากกันอีกก็ทำให้รู้สึกคิดถึงหรือรู้สึกเศร้าใจ ให้ลองวางแผนวันหยุดครั้งถัดไป แล้วนึกถึงว่าเราจะได้เจอใคร ได้ทำอะไร หรือไปเที่ยวที่ไหนบ้าง จินตนาการถึงสิ่งเหล่านั้น แล้วจะรู้สึกดีมีความสุขมากขึ้น การวางแผนครั้งถัดไปและจินตนาการนึกถึงมัน จะช่วยให้เรารู้สึกดีมีพลังมากขึ้น แต่ถ้าหากรอวันหยุดยาวครั้งต่อไปนั้นมันนาน พอคิดแล้วท้ออีก ให้วางแผนพาตัวเองได้หยุดพักผ่อนในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ก่อน ก็จะช่วยรู้สึกดีขึ้นได้บ้างเช่นกันค่ะ
5. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
หากคุณพยายามที่จะดูแลเยียวยาฟื้นฟูตัวเองตามแนวทางดังกล่าวที่ผ่านมาแล้ว แต่ไม่สามารถก้าวข้ามผ่านไปได้ หรือยังจมและวนลูปอยู่กับความเศร้า หดหู่ เหนื่อยล้าเกินปกติหรือเสียฟังก์ชันการใช้ชีวิต จนเสี่ยงต่อความเจ็บป่วยหรือเกิดโรค ก็ควรรีบปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ อาจจะไปพบจิตแพทย์ นักจิตวิทยาหรือนักเยียวยาบำบัด เพื่อวินิจฉัยอาการ หรือขอคำแนะนำที่ถูกต้องเหมาะสมในการดูแลตัวเองให้ดีขึ้นนะคะ
จีหวังว่าบทความ ภาวะซึมเศร้าหลังวันหยุดยาว (Post-Vacation Blues) จะเป็นประโยชน์กับเพื่อน ๆ ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นข้อมูลความรู้จากผู้เชี่ยวชาญแนะนำ และในส่วนของแนวทางในการรับมือและจัดการนั้น เป็นประสบการณ์ของจีที่เคยใช้แล้วได้ผลดี ลองนำไปปรับใช้กันดูนะคะ
อ้างอิงข้อมูล : www.rama.mahidol.ac.th, Thai PBS
อ่านบทความที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม : 5 เคล็ด(ไม่)ลับ ปรับก่อนป่วย/ป่วยแล้วหายได้
